การติดตั้งสายดิน เพื่อการใช้งานเครื่องใช้ไฟฟ้าที่ปลอดภัย
ไฟฟ้าเป็นพลังงานที่มีประโยชน์ต่อชีวิตมนุษย์เป็นอย่างมาก แต่หากใช้งานไม่ถูกต้อง อาจก่อให้เกิดอันตรายถึงชีวิตได้ การติดตั้งสายดินเป็นวิธีหนึ่งที่ช่วยป้องกันอันตรายจากไฟฟ้าได้ โดยสายดินจะทำหน้าที่นำกระแสไฟฟ้าที่อาจรั่วไหลลงสู่พื้นดิน เพื่อป้องกันไม่ให้กระแสไฟฟ้าที่ผิดปกติไหลไปสู่อุปกรณ์ไฟฟ้าอื่น ๆ จนเสียหายและอาจเกิดไฟไหม้ หรือกระแสไฟฟ้าไหลผ่านตัวบุคคลจนต้องบาดเจ็บและเสียชีวิตจากไฟดูดได้ การติดตั้งสายดินให้ถูกต้องและปลอดภัยจึงเป็นสิ่งที่ควรให้ความสำคัญ
ทำไมต้องติดตั้งสายดิน
สายดิน (Ground Wire) คือ สายนำไฟฟ้า ทำหน้าที่นำกระแสไฟฟ้าที่รั่วไหลลงสู่พื้นดิน เพื่อป้องกันไม่ให้กระแสไฟฟ้าไหลผ่านตัวบุคคลหรืออุปกรณ์ไฟฟ้าอื่น ๆ
สายดินมีความสำคัญต่อความปลอดภัยในการใช้งานไฟฟ้า ในกรณีที่อุปกรณ์ไฟฟ้าเกิดกระแสไฟฟ้ารั่วไหลออกมา กระแสไฟฟ้าจะไหลผ่านสายดินแทนที่จะไหลผ่านร่างกายของเรา ทำให้เราไม่ได้รับอันตรายจากไฟฟ้าดูด
การติดตั้งระบบสายดิน เป็นอีกหนึ่งมาตรการป้องกันอันตรายจากไฟฟ้าดูด ที่ทางการไฟฟ้านครหลวงได้กำหนดขึ้นสำหรับผู้ยื่นขอไฟฟ้ารายใหม่ เนื่องจากในอดีตมีผู้เสียชีวิตจากไฟฟ้าดูดเป็นจำนวนมาก จึงเป็นข้อบังคับที่ต้องปฏิบัติตาม เพื่อความปลอดภัยสำหรับการใช้งานไฟฟ้า
เครื่องใช้ไฟฟ้าประเภทใดที่ต้องมีสายดิน
เครื่องใช้ไฟฟ้าที่จำเป็นต้องมีการติดตั้งสายดิน เช่น เครื่องทำน้ำอุ่น ตู้เย็น ไมโครเวฟ เครื่องปรับอากาศ เครื่องซักผ้า กระทะไฟฟ้า เนื่องจากมีวัสดุหรือโครงสร้างที่เป็นโลหะ มีโอกาสเกิดไฟฟ้ารั่ว และผู้ใช้งานมีโอกาสสัมผัสกับอุปกรณ์เหล่านี้ได้
ส่วนประกอบสำคัญของสายดิน
สายดินมีองค์ประกอบหลัก ๆ 2 ส่วน ได้แก่
- สายตัวนำไฟฟ้า หรือสายดิน (Ground Wire) เป็นสายไฟหรือตัวนำที่ต่อจากอุปกรณ์ไฟฟ้า ทำหน้าที่นำกระแสไฟฟ้าที่รั่วไหลลงสู่ดิน ภายในสายตัวนำไฟฟ้าประกอบด้วยลวดทองแดง และหุ้มฉนวนพีวีซี (PVC) โดยทั่วไปจะมีสายสีเขียวสลับกับสีเหลือง ซึ่งเป็นสีเฉพาะของสายดิน
- หลักดิน (Ground Rod) เป็นแท่งโลหะนำไฟฟ้าใช้ฝังลงดิน ทำหน้าที่เชื่อมจากสายตัวนำไฟฟ้ากับพื้นดิน เพื่อถ่ายเทประจุไฟฟ้าให้กระจายลงสู่พื้นดิน โดยส่วนใหญ่จะใช้เป็นแท่งทองแดง หรือเหล็กชุบทองแดง เพื่อป้องกันสนิมและการกัดกร่อน และมีประสิทธิภาพใช้ระบายกระแสไฟฟ้าที่รั่วไหลได้
ข้อควรรู้เกี่ยวกับการติดตั้งระบบสายดินที่ถูกต้อง
1. การเลือกใช้วัสดุอุปกรณ์ที่มีคุณภาพและทนทาน
- เลือกขนาดของสายดินให้เหมาะสมกับขนาดของกระแสไฟฟ้าที่จะไหลผ่าน มีประสิทธิภาพทนทานต่อกระแสไฟฟ้า โดยไม่เกิดการชำรุดหรือเสียหาย
- เลือกหลักดินที่มีคุณภาพทำจากวัสดุที่ไม่เป็นสนิมและทนต่อการกัดกร่อนได้ดี ควรมีความยาวและขนาดเหมาะสมกับพื้นที่ที่จะฝัง
2. การติดตั้งระบบสายดิน
- ต้องมีการติดตั้งสายดินทั้ง 2 ส่วน ทั้งเมนสวิตช์ และเครื่องใช้ไฟฟ้า
- จุดต่อลงดินของระบบไฟฟ้าต้องอยู่ด้านไฟเข้าของเครื่องตัดวงจรตัวแรกของตู้เมนสวิตช์
- ไม่ควรมีจุดต่อลงดินมากกว่า 1 จุดภายในอาคารหลังเดียวกัน
- สายดินและสายเส้นศูนย์ สามารถต่อร่วมกันได้เพียงจุดเดียว (ที่จุดต่อลงดินภายในตู้เมนสวิตช์) ทั้งนี้ไม่ควรต่อร่วมกับตำแหน่งอื่น ๆ เช่น ตู้เมนสวิตช์สำหรับห้องชุดและตู้แผงสวิตช์ประจำชั้นของอาคารชุดให้ถือว่าเป็นแผงสวิตช์ย่อย ห้ามต่อสายเส้นศูนย์ และสายดินร่วมกัน
- การติดตั้งเครื่องตัดไฟรั่วจะเสริมการป้องกันไฟฟ้าดูดให้สมบูรณ์แบบยิ่งขึ้น และต้องติดจุดต่อลงดินให้อยู่ด้านไฟเข้าของเครื่องตัดไฟรั่ว
- วงจรสายดินที่ถูกต้องในสภาวะปกติ จะต้องไม่มีกระแสไฟฟ้าไหล
- ถ้าตู้เมนสวิตช์ไม่มีขั้วต่อสายดินและขั้วต่อสายเส้นศูนย์แยกออกจากกัน เครื่องตัดไฟรั่วจะต่อใช้ได้เฉพาะวงจรย่อยเท่านั้น จะใช้ตัวเดียวป้องกันทั้งระบบไม่ได้
- การเดินสายไฟในท่อโลหะ จะต้องเดินสายดินในท่อโลหะนั้นด้วย
- ดวงโคมไฟฟ้าและอุปกรณ์ติดตั้งที่เป็นโลหะต้องมีการต่อสายดินด้วย ยกเว้นว่าจะอยู่เกินระยะที่เอื้อมถึงก็ไม่ต้องมีสายดิน (เกินระยะความสูง 2.4 เมตร ในแนวดิ่งหรือเกินระยะ 1.5 เมตร ในแนวราบ)
3. พื้นที่สำหรับการติดหลักดิน
เนื้อดินบริเวณที่ต่อหลักดินจะต้องเป็นพื้นที่มีดินล้วน ๆ ไม่ควรล้อมหรือกั้นด้วย หิน กรวด ทราย และแผ่นคอนกรีต เพื่อให้การกระจายกระแสไฟฟ้าลงสู่ดินมีประสิทธิภาพ
การติดตั้งสายดินเพื่อให้ใช้งานระบบไฟฟ้าได้อย่างปลอดภัย นอกจากต้องมีความชำนาญในการติดตั้งแล้ว การเลือกใช้สายไฟที่มีคุณภาพก็เป็นสิ่งสำคัญ มาเลือกซื้อสายไฟที่ตรงตามมาตรฐานไทยและสากลได้เลยที่ STS Thonburi บริษัทขายส่งสายไฟทุกชนิด มีจำหน่ายสายไฟ NYY ฝังดินจากหลายแบรนด์ชั้นนำ เช่น Thai Union, PKS และ FUHRER คุณภาพดี พร้อมบริการจัดส่งทั่วประเทศ
แหล่งอ้างอิง
- วิธีติดตั้งระบบสายดินที่ถูกต้อง สืบค้นเมื่อ 28 ธันวาคม 2566 จาก https://testmeaor.mea.or.th/content/detail/123/310/217
- การติดตั้งสายดิน สืบค้นเมื่อ 28 ธันวาคม 2566 จาก https://www.safesiri.com/grounding-installation/
- สายดิน คืออะไร? ทำไมต้องติดตั้ง! สืบค้นเมื่อ 28 ธันวาคม 2566 จาก https://www.kacha.co.th/articles/สายดิน-คืออะไร-ทำไมต้อง/
- What Is a Ground Wire, and Why Is It Important?สืบค้นเมื่อ 28 ธันวาคม 2566 จาก https://www.mistersparky.com/expert-tips/circuits-and-wiring/what-is-a-ground-wire-and-why-is-it-important-/
